Gaur egun ezagutzen dugun autorearen irudia aldatuz joan da inprentaren sorreratik gaur egunera arte. Artikulu honen bidez aldaketa horien berri ematen eta sortutako zenbait arazo azaltzen saiatuko naiz.
María Jesús Lamarcak dionez, kultura klasikoan (kapitalismoaren sorrera baino lehen) autorearen irudia ez zegoen hain finkatuta. Oso arrunta zen garai hartako gizartean besteen testuen erabilpena eta ekoizpena. Horrela sortu ziren, esate baterako, hainbat erlijiotako liburu sakratuak, Homeroren lanak; hor ditugu baita ere Shakespeare-ren obren plagioak, James Joyce-ren liburuetan aurkitzen diren beste autoreen testuak e.a. Denborarekin, autorearen irudia indartuz joan zen, honen subiranotasuna onartuz. Autorearen irudiak bi kontzeptu zeramatzan itsatsirik: testuaren finkapena eta jabetza materiala.
Hipertestuaren sorrerak hankaz gora jarri ditu orain arteko autorearen irudia eta autoretza kontzeptua. Mila gauza egin dezakegu Web-ean aurkitzen dugunarekin: ikusi, zerbait gehitu, kopiatu, bererabili eta beste testu batzuekin nahastu, etab. Informazioa Web-ean jartzen denean gizarteratu eta bere kontrola galdu egiten dugu. Idatzi duguna jadanik ez da gurea soilik.
Hainbat idazle jabetza intelektualaren aldekoak dira, baina badago kontra agertu denik ere. Rafael Sánchez Ferlosio horietako bat da. Honen arabera, idazleen idatziak eremu publikokoak dira eta beraien helburu nagusia izkiriatu dutena ahalik eta jente gehiagori helaraztea izan beharko litzateke, eta ez dirua irabaztea. World Wide Web-aren sortzailea den Tim Berners-Lee-k ere antzeko aldarria egin du. Bere ustez, diru publikoak finantzatutako ikerketa zientifikoen inguruko dokumentuek Interneten bidezko hedapena izan behar dute eta mundu guztiarentzat zabalik egon beharko lukete.
Iturriak:
- María Jesús Lamarca (2009). El autor y la autoría en el mundo digital. Kontsultatua: irailak 30, 2009. Orrialdea: http://artesadigital.blogspot.com/2009/02/el-autor-y-la-autoria-en-el-mundo.html
- Ramón Pérez Parejo (2004). La crisis de la autoría: desde la muerte del autor de Barthes al renacimiento de anonimia en Internet. Kontsultatua: irailak 30, 2009. Orrialdea: http://www.ucm.es/info/especulo/numero26/crisisau.html
- María Jesús Lamarca Lapuente, perfil profesional (2009). Kontsultatua: irailak 30, 2009. Orrialdea: http://www.cibersociedad.net/congres2009/es/perfil/13006/maria-jesus-lamarca-lapuente
- Rafael Sánchez Ferlosio (2009). Kontsultatua: irailak 30, 2009. Orrialdea: http://www.epdlp.com/escritor.php?id=2265
- Tim Berners-Lee (2009, irailak 15). Wikipedia, Entziklopedia askea. Kontsultatua: irailak 30, 2009. Orrialdea: http://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Tim_Berners-Lee&oldid=1223243.
