Juntagailu hautakari honek aldaera bakarra dauka: ala, eta aurrekoak bezala, maila guztietako osagaiak elkar ditzake: perpaus osoak, izen-sintagmak, aditzondoak, izenondoak, eta abar. Bestalde, zenbat-nahi osagai elkar ditzake, ohikoena bi elkartzea bada ere.
Erabilerak
Erabilerari dagokionez, galde-perpausetan edota zehar-galderetan erabili ohi da maiz, eta gehien gehienetan elkarren baztergarri diren aukerak adierazteko. Bestela esanda, aukera bat hartzeak besteak baztertzea dakarrela adierazteko.
Hona hemen zenbait adibide:
* Nola joango zara, autoz ALA hegazkinez? * Benetan diozu ALA txantxetan ari zara? * Noiz etorriko da, gaur ALA bihar? * Hemen geratuko zara ALA gurekin etorriko zara?
Juntagailu hau, maiz, antonimoekin erabiltzen da. Adibidez:
* Azkenean joango zara, BAI ala EZ? * Zein koloretakoa da, ZURIA ala BELTZA? * Ez dakit EGIA ala GEZURRA den. * Zein nahiago duzu, HANDIA ala TXIKIA?
Bestalde, erabilerarik ohikoena hau bada ere, zenbaitetan, ekialdeko euskalkietan batez ere, adierazpen-perpausetan ere erabiltzen da. Halakoetan normalean, orobatasuna adierazteko erabili ohi da; hau da, bata zein bestea aukeratzea berdintsu den kasuetan. Hona hemen zenbait adibide:
* Gizona gizon da, eta gizalegea gizalege, erdaraz ALA euskaraz ari. * Legea beti lege, bertokoa ALA kanpokoa izan. * Hemendik ALA handik, baina has gaitezen lehen bait lehen.
Bestalde, zenbaitetan, juntagai bakoitzaren hasieran jartzen da, erabilera hau ohikoena ez bada ere.
Komunztadura
Numero-komunztadurari dagokionez, ala-ren erabilerak ere ez du aparteko arazorik sortzen: normalean aditza singularrean jokatzen da, zenbaitetan pluralean ikus baidaiteke ere. Besterik da pertsona-komunztadurari dagokionez. Galdera bi zatitan banatzen denean, hau da, galdetzaile batekin erabiltzen denean, aditza 3. pertsonan jokatu ohi da. Adibidez:
* Nor joango DA, zu ala ni? * Nork egingo DU, zuek ala guk? * Nori eman behar diOte, zuri ala niri? * Nortzuei eman behar diEte, zuei ala guri?
Galdetzailerik ez dagoenean, ordea, juntagaiak 1.edo 2. pertsonari badagozkio, aukeri bi daude: azken juntagaiaren arabera jokatzea ala juntagai biak osotasunean hartuta. Adibidez:
* Zu ala ni joango NAIZ? ([Zu joango zara] ala [ni joango Naiz]?) * Zu ala ni joango GARA? ([Zu ala ni] joango GARA?)
Ikus daitekeenez, lehen adibidean singularreko 1. pertsona (naiz) erabili dugu; bigarrenean, ordea, pluralekoa (gara).
Osagai-ezabaketak
Normalean, ala juntagailuaren bidez sortutako juntaduretan ezabaketak eskuineko juntagailuan gertatzen dira. Adibidez:
* Mirenekin joango zara ALA Josebarekin? * Etorriko zara gurekin ALA ez? * Gaurko hegazkina hartuko duzu ALA biharkoa? * Zein nahi duzu: kutxa handia ALA txikia?
Azken juntagaiaren ezabaketa
Aurreko ataletan aztertu ditugun juntagailuen antzera, ala-ren kasuan ere, sarri azken juntagaia ezabatu egiten da. Egitura hau harridura edota zalantza adierazteko erabili ohi da, zenbaitetan galdera erretorikoak egiteko erabiltzen delarik. Hona hemen zenbait adibide:
* Ez dakizu nor naizen, ALA (ez nauzu ikusi)? * Hori Enekoren arreba da. Ez zenekien, ALA? * Zer uste duzu, tontoa naizela, ALA? * Ez duzu ordaindu behar, ALA? Barkatu ez naiz konturatu! * Zu ere gurekin etorriko zara, ALA? * Ez esan ezer, arrazoi osoa daukat eta. Ez, ALA?
Ohar gaitezen eskuineko juntagaia ezabatzen denean, ala-ren aurretik koma jartzen dela. Bestalde, zenbaitetan, ala amaieran jari beharrean, perpaus barruan, aditzaren atzean, jartzen da. Adibidez:
* Ez dakizu ALA nor naizen? * Ez dago ALA beste irtenbiderik?
Dena dela, forma honek oso erabilera mugatua dauka.
