Littera Deusto

Modern Languages, Basque Studies and Humanities

Euskal Hizkuntza

junio 16th, 2012 · No hay Comentarios

Hautatu dudan irakasgai hau, nire unibertsitateko bigarren mailan dudan irakasgai bat da. Hautaketa honen arrazaoia, bertan egiten ditudan lanen interesak du zer ikusi asko, izan ere, aurten hainbat lan desberdin egin ditugu eta oso interesgarriak nire ustez. Blog honetan aztertuko duda hain zuzen, Egiptoko mitologiari buruzkoa da, bertako jainkoei garrantzia emanez.

Egiptoko Mitologia

Egiptoko mitologia Kemet-en jaio zen (antzinako Egipto), dinastien eta kristautasunaren bitartean.

Egiptoko herriaren sorrera:

Egiptoko mitologia, mundu mailan sortu zen mitologia zaharrenetarikoa da eta mito hauek egiptiarren cosmosan zeukan lekua azaltzeko sortu zen. Horretako naturan begiratu zuten eta bertatik aterako zituzten beraien sorkuntza azalduko zuten elementuak: naturaren jainkoa, zeruarena, eguzkiarena,izarrena eta batez ere Nilo ibaiarena.

Izan ere, Egiptiarrek munduarenganako zeukaten ikuspuntua beraien inguruan zeukaten elementuena zen: lur emankorra bat basamortu eta erreka batekin. Hau dela eta, beraientzat munduak 3 atal zituen:

– Zerua: Nut zen zeruaren jainkosa eta berak sinbolizatzen du zeruaren irudia.

– Lurra: Gizakien etxea. Geb da lurraren jainkoa.

– Hil da geroko aroa: Horus eta Osiris dira bertako jainkoak.

Jainko eta jainkosak garrantzitsuenak:

  • Amon: Jainko nagusia da. Hasiera batean airearen jainkoa zen, baina gero Rar-ekin bateratu zen, Amon-ra izenpean. Bere gurtzaren goren gunea k.a. 2000 eta 1780 artean izan zen, XII dinastian. Ahari burua eta gizon gorputzarekin irudikatzen zen, baita faraoiaren aurpegia bi ahari adarrekin ere.
  • Ra: Eguzkiaren jainkoa da. V. dinastiatik aurrera (k.a. 2400 aldera) bere estatusa jainko nazionalera igo zen eta geroago Amon jainkoarekin bateratu zen, Amon-Ra bihurtzeko, egiptiarren jainko nagusia.
  • Isis: Jainkosa honen izen egiptoarra Ast zen, tronu esan nahi duena. Mitologikoki garrantzitsuagoa zen Osirisen emazte eta arreba eta Horusen ama bezala, eta ereduzko ama eta emazte bezala gurtua izan zen.
  • Osiris: Egiptoar mitologiako jainko baten izen greziarra da. Berpizkundearen jainkoa, emankortasun eta Niloren berritzearen ikurra zen. Nekazaritzaren jainkoa, egiptoar mitologiaren hildakoen auzitegia zuzentzen zuen.
  • Horus: Horus garaia zerutar jainkoa da Antzinako Egiptoko mitologian, Egiptoko zibilizazioaren abiarazletzat jo zitzaion.
  • Matt: Maat, Egia, Justizia eta Harmonia kosmikoaren ikurra. Funtsean, maat, justizia unibertsalaren, kontzeptu abstraktu bat da, munduan, bere sorreratik nagusi diren eta mantendu beharrekoak diren oreka eta harmonia kosmikoarena. Batzuetan, maat kontzeptua, jainkosa bat gehiago bezala irudikatzen zen, baina, dirudienez, hau, arrazoi alegorikoengatik izan zen, Maat jainkosak ez baitzuen parte-hartze gehiagorik izan egiptoar jainkoen saga mitologikoetan eta.
  • Ptah: Ptah “Magiaren Jauna” egiptoar mitologiako jainko sortzaile bat da. “Irakasle eraikitzailea”, igeltserotzaren asmatzailea, arkitekto eta artisauen patroia. Botere sendagarria ere bazuela esaten zen. Antzinako Inperioaren garaian, jainkorik boteretsuena zen, Menfisen botereari lotua, baina, denborarekin, nabarmentasuna galdu zuen Ra eta Amonen aurrean.
  • Dyehuty: Tot, Thot edo Toth (grezieraz). Egiptoar mitologian, jakinduriaren, idazketaren eta musikaren jainkoa eta Ilargiaren ikurra da. Dyehuty jakinduriaren jainkotzat hartua da, eta gainontzeko jainkoenganako agintea du. Idazkeraren asmatzailea ere izan zen, eskriben, arteen eta zientzien patroia. Idazkeraren jainko bezala, hitz guztien asmatzailea zen, hizkuntza ahoskatuarena.

Bibliografia:

Filed under: Uncategorized

Etiquetas:

  • Etiquetas