Littera Deusto

LNP (Lengoaia naturalaren prozesamendua) adimen artifizialaren barne izanik, hizkuntzalaritza konputazionalean ingeniaritzari zuzendutako atala litzateke. Lengoaia naturalaren bidez pertsona eta makinen arteko komunikazioa era konputazionalean burutzea lortzen da. Lengoaia naturala maila desberdinetan anbiguoa dela esaten da: Maila lexikoan: hitz bakar batek esanahi ezberdinak izan ditzake. Erreferentzia mailan: anaforen eta kataforen entitate linguistikoa zehaztea suposatzen du. Egitura […]

[Lee más →]

Azalpen hau, World Wide Web-etik dator eta HTML formatuan idatzitako dokumentuetan baino oinarritzen da gehienbat. Markaketa lengoaia batek, interneten hipertextua sortzeko balio du. HTML lengoaiaren bidez, irudiak eta multimedia sartu daiteke testuan baina aukera gutxi ematen ditu testuaren egitura baino haratago dauden funtzioak aztertzeko.   Web semantikoaren osagai nagusiak metalengoaiak eta XML, XML Schema, RDF, RDF […]

[Lee más →]

Informazio berreskurapena dokumentuetan informazio bilaketaren zientzia izango litzateke, dokumentu berdinen bilaketa, dokumentuak deskribatzen dituen metadatuen bilaketa edo datu baseen bilaketa ere izan daiteke. Hau, interneten bidez edota intraneten bidez egin daiteke, azken hau textu, irudi eta soinuetarako izango litzatekeelarik. Informazio berreskurapena ikasketa interdisziplinarioa da eta ikasketa honetaz diharduten disziplina batzuk psikologia kognitiboa, informazioaren arkitektura eta […]

[Lee más →]

Eragile arrazional ez bizidunen garapenean jarduten duen informatikaren arloari deritzogu. Ezagutza mota desberdinak eta ezagutza errepresentazio bide desberdinak aurki daitezke. Emaitza razionalak izateko ere, ontzat eman daitezkeen prozesu mota desberdinak daude adimen agentea determinatzen dutenak. Sinpleenetatik hasita eta konplexuetaraino, bost prozesu garrantzitsuenak hauek lirateke: Erantzun predeterminatu baten ejekuzioa sarrera bakoitzagatik (izaki bizidunen eginkizun islatuen analogoa) […]

[Lee más →]

Itzulpengintza automatikoa hizkuntza teknologiaren garapenean asko lagundu duen disziplina izan da. Elkarte zientifiko, aldizkari berezi, unibertsitate departamentu edota enpresa askok hori dute zeregin nagusi bezala. Martin Kay-k adibidez, hauxe dio honi buruz: 
 
Itzultzeko makinak lortzeko irrika horrek hizkuntzalaritza, filosofia, matematika edo informatika diziplinetako zenbait buruargiren arreta merezi izan du. Horretaz gain, itzulpen automatikoak jarraitzaile leial batzuengan […]

[Lee más →]

Hurrengo hauek dira nik aukeratutako gaiak:
1. Web semantikoa
2. Adimen artifiziala
3. Itzulpengintza automatikoa
4. Openphone
5. Parsing eta Tagging-a
6. Lengoaia naturalaren prozesamendua
7. Plataforma eleanitza
8. Informazio berreskurapena
9. Hizkuntz ereduak
10. Lexikografia konputazionala

[Lee más →]

Aditu askoren ahotan egon den gaia da giza lengoaiaren teknologiak. Hauek, teknologia linguistikoak edo lengoaiaren teknologiak ere deituak dira eta aplikazio informatikoetan integratuta aurkitzen ditugu. Ordenagailuetako zuzenketa ortografikoa edota itzulpengintza ere, hauen bitartez egiten da horregatik, izugarrizko garrantzia hartu dute gure gizartean. Azalpen eta definizio asko eman dira hauei buruz eta hauek dira horietako batzuk:
Hans […]

[Lee más →]

Martin Kay hizkuntzalaritza konputazionalean egindako lanagatik da ezaguna. Hizkuntzalaritza konputazionala, giza lengoaia ikertzeko informatika erabiltzen duen arlo bezala definitu daiteke hau, lengoaia naturala moldatzeko ikuspegi konputazionaletik abiatzen delarik.
 
Britainia Handian jaio zen eta 1958. urtean Cambridge Language Research Unit-en lanean hasi zen leku hau zelako hizkuntza konputazionala aztertu zuen lehenetariko zentrua. Honen ondoren, 1961. urtean Californiara […]

[Lee más →]

Hipermedioak, hipertestuak bezala, testu bi esteken bidez lotzen ditu. Estruktura lineala du eta ez du irakurtzeko inolako segidarik jarraitu behar. Hipertestuarekin duen antzekotasun bat aipatu bada ere, lehenengo honek duenaz gain, hipermedioak soinuak, irudiak, bideoak etab. txertatzen ditu.
 
Azken urteetan, hipermedioak izugarrizko arrera ona eta erabateko garapena izan du eta honez gain, hasieran ematen ziren aukera […]

[Lee más →]

Markaketa Lengoaiak, lengoaia informatikoak dira, testuen egitura, itxura eta formatua adierazteko markak edo etiketak erabiltzen dituztenak. Testuaren jatorrizko edukiari funtzio edo esanahi jakin bat duten testu etiketak gehitzen dizkiote eta, era honetan, programa informatikoak modu egokian interpretatu eta agertzen dira. HTML markatzeko lengoaiarik ezagunenetarikoa da itxura eta semantika ere deskribatzeko erabil daiteke. Tim Berners-Leek sortu zuen lengoaia […]

[Lee más →]

Hasiera batean, ahozkotasuna zen gizakiok geneukan komunikatzeko bide bakarra. Geroago, idazkera agertu zen eta horrek aurrerapauso handia suposatu zuen, hipermedioetara iritsi arte.
Ahozkotasuna komunikatzeko era bat da eta eremu nahiko zabala hartzen du bere baitan. Azken finean, ume baten oihua zein lagunarteko solasaldia ahozkotasunaren eremuan kokatzen ditugu.Ong-ek bi motatako ahozkotasuna bereizten ditu:

Lehen mailakoa: ahozkotasuna komunikatzeko soilik […]

[Lee más →]

 Markaketa lengoaiak, lengoaia informatikoak dira non testuen egitura, formatua eta itxura adierazteko markak erabiltzen dituzten. Testuaren jatorrizko edukiari, funtzio edo esanahi jakin bat duten testu etiketak gehitzen dizkiote eta horrela, programa informatikoak modu egokian agertzen dira markaketa lengoaia ezagunena HTML-a izanik. Hau, Tim Berners-Lee-k sortu zuen eta honen bitartez, wiki-ak testu arrunta idatzi, eta makinaz […]

[Lee más →]